Kontrolsüz bir şekilde yeme (tıkınırcasına yeme), günümüzde bu kelime daha sık olarak aşırı yemek yemek için kullanılmaktadır. Birçok kişi için tıkınırcasına yeme, masum bir diyet kaçamağı veya hata, basit bir fazla yeme zevki olarak kabul edilebilir. Ancak, bazıları için bu durum, yeme üzerinde kontrolün kısmen veya tamamen kaybolduğu anlamına gelmektedir. Bu sorun sadece Batı dünyasında değil, aynı zamanda birçok kişi için büyük bir sorun teşkil etmektedir.
Tıkınırcasına yemenin ne kadar yaygın olduğu göz önüne alındığında, çoğu insan bu konuda yeterince bilgi sahibi değildir. Tıkınırcasına yeme her zaman ciddi midir? Her zaman kusma ile sonuçlanır mı? Tıkınırcasına yeme, ömür boyu süren bir sorun mudur ve üstesinden gelinebilir mi? Tıkınırcasına yeme, başka bir şeyin yanlış gittiğinin bir işareti midir?
Kimler aşırı yeme eğiliminde olabilir ve neden? Biz ve sevdiklerimizde gerçek bir aşırı yeme durumu ile basit bir fazla yeme arasındaki farkı nasıl anlayabiliriz? Ve en önemlisi, insanlar tıkınırcasına yemeyle başa çıkmanın yollarını nasıl öğrenebilir? Bu soruların hiçbiri, tıkınmanın doğası tam olarak anlaşılmadan yanıtlanamaz.
Tıkınırcasına yeme özellikleri şu şekildedir:
Bireylerin kişisel tanımları oldukça açıklayıcı olabilir, ancak tıkınırcasına yeme ataklarının ortak iki özelliği bulunmaktadır, kişisel deneyimler birbirine benzemese de. İlk olarak, yenilen miktar – dışarıdan bakıldığında belki de öyle görünmeyebilir – aşırıdır ve bu sırada bireyler genellikle kontrol kaybı hissederler. Ayrıca, aşırı yeme teknik tanımları genellikle başka bir özelliği de içerir: yenilen miktar, benzer koşullar altında çoğu insanın tüketebileceğinden kesinlikle daha fazladır, ancak bu miktar şartı ilerleyen bölümlerde daha ayrıntılı bir şekilde tartışılacaktır.
Tıkınırcasına yemenin duygusal tarafına gelindiğinde, başlangıçta bu durum hoşa gidebilir. Yiyeceğin tadı ve kıvamı yoğun bir şekilde keyifli görünebilir. Ancak bu hoş duygular nadiren uzun sürer; kısa sürede, kişi daha fazla yedikçe iğrenme duygularıyla değişir. Bazı bireyler, yaptıkları şeyden tiksinme hissi yaşasalar da yemeğe devam ederler.
Yeme hızı açısından, genellikle insanlar tıkınırcasına yeme sırasında hızlı bir şekilde yerler. Birçoğu, ağızlarını neredeyse çiğnemeden ve mekanik bir şekilde yiyeceği tüketir. Bazıları aynı zamanda yuttukları şeyleri kolayca geçirebilmek için bol miktarda içki içerler ve bu, kendilerini tok ve şişkin hissetmelerine yardımcı olur. Ayrıca, fazla miktarda içki tüketmek, sonradan yediklerini kusmalarına yardımcı olabilir.
Gerginlik açısından, bazı insanlar tıkınırcasına yeme atakları sırasında etrafta dolaşabilir veya ileri geri yürüyebilir. Bu durumda bir çaresizlik havası sergileyebilirler, çünkü şiddetli yeme arzuları onları güçlü bir şekilde yönlendirir. Yiyecek elde etmek, aşırı önemli bir duruma gelebilir; bu, başkalarına ait yiyecekleri almak, dükkanlardan çalmak veya atılmış yiyecekleri tüketmek gibi davranışları içerebilir. Birçok kişi, bu tür davranışları utanç verici, iğrenç ve küçük düşürücü olarak algılar.
Farklı bilinç halleri bağlamında, insanlar genellikle tıkınırcasına yeme sırasında trans benzeri bir halde olduklarını ifade ederler. Eğer bu trans benzeri deneyimi yaşadıysanız, davranışınızın neredeyse otomatik gibi göründüğünü bilirsiniz, sanki gerçekten siz değilmişsiniz gibi. Ancak, bazı insanlar, bu durumu deneyimlemekten kaçınmak için televizyon izlediklerini, yüksek sesle müzik dinlediklerini veya başka bir dikkat dağıtan etkinlikte bulunduklarını belirtirler.
Gizlilik açısından, tipik bir tıkınırcasına yeme atağının belirgin bir özelliği de gizlilik içinde gerçekleşmesidir. Bazı insanlar, tıkınırcasına yemekten öyle utanırlar ki, bunu gizlemek için ellerinden geleni yaparlar ve uzun yıllar boyunca başarılı olabilirler. Bu, başka insanlarla birlikteyken nispeten normal bir şekilde yemek yemek veya kayda değer derecede hilelere başvurmak gibi yollarla başarılabilir. Örneğin, bazı insanlar, normal bir öğün yedikten sonra arta kalanları gizlice yemek için dönerler. Diğerleri fark edilme korkusu olmadan yemek için yiyecekleri yatak odalarına veya banyolara götürürler.
Son olarak, kontrol kaybı, tıkınırcasına yemenin ana özelliklerinden biridir, daha önce belirtildiği gibi. Bu deneyim, günlük fazla yemeden ayıran belirgin bir özelliktir. Ancak bu deneyim, bireyler arasında büyük ölçüde farklılık gösterir. Bazıları bunu yemeye başlamadan önce hissederken, diğerleri için bu his yemeye başlayınca yavaşça belirir veya çok yediklerini fark ettiklerinde aniden ortaya çıkabilir.
