Yalnızca sağlığınıza verdiği zarar yüzünden artık sigarayı bırakmanın tam zamanı olduğunu değil uygun zamanı seçmenin de çok önemli olduğuna inanıyorum. Toplumumuz sigarayı sağlığa zarar verebilen kötü bir alışkanlık olarak görür. Aslında öyle değildir. Sigara bir uyuşturucu bağımlılığı, bir hastalık ve Batı toplumunda bir numaralı ölüm nedenidir. Tiryakilerin başlarına gelen en kötü şey bu iğrenç nesneye bağımlılık kazanmalarıdır. Bağımlı olmayı sürdürdüklerinde başlarına daha da felaket şeyler gelir. İyileşme şansına sahip olabilmek açısından zamanlama çok önemlidir.
Sigaranın sizin için hangi zamanlarda ve durumlarda önemli olduğunu bir düşünün. Bir işadamıysanız ve sigaranın stresi giderdiği uydurmasına inandığınız için sigara içiyorsanız yıllık izin gibi boş olduğunuz bir anı seçin. Özellikle rahatlamak için veya canınız sıkıldığında sigara içiyorsanız bunun tam tersini yapın. Ne şekilde olursa olsun konuyu ciddi bir şekilde düşünüp bırakma girişiminizi yaşamınızın en önemli olayı haline getirmeniz gerekir.
Takviminizde yaklaşık üç haftalık bir süre arayın ve bu süre içinde sizi başarısızlığa itecek herhangi bir olay olup olmadığını göz önünde bulundurun. Düğün yada Noel gibi olaylar kendinizi ona göre hazırlar ve bir şeyden yoksun kaldığınız duygusuna kapılmazsanız sizi amacınızdan alıkoymaz. O zamana kadar sigarayı azaltmaya kalkışmayın, çünkü bu sizi yalnızca sigaranın bir keyif olduğu yanılgısına düşürür. O pis nesnelerden olabildiğince çok içmek size yardımcı bile olur. Son sigaranızı içerken özellikle kötü kokusuna ve tadına dikkat edin ve buna bir son verdiğinizde her şeyin ne kadar güzel olacağını düşünün.
NE YAPARSANIZ YAPIN, “ŞİMDİ DEĞİL, DAHA SONRA” DEMEK VE OLAYI ERTELEMEK HATASINA DÜŞMEYİN. KENDİNİZE BİR PLAN YAPIN VE DÖRT GÖZLE BU PLANI UYGULAMAYI BEKLEMEYE BAŞLAYIN.
Vazgeçtiğiniz hiçbir şey olmadığını tam tersine yakında bir sürü güzel şeye kavuşacak olduğunuzu unutmayın.
Yıllardır dünyada sigara gizemini benden daha iyi bilen kimse olmadığını söylerim. Olay şudur: Tiryakiler yalnızca nikotin gereksinimini karşılamak için sigara içtikleri halde bağımlılıklarına nikotin bağımlılığının kendisi değil doğurduğu aldatmacalar neden olur. Akıllı bir insan bir aldatmacaya bir kez düşer. Yalnızca aptallar bildikleri halde sürekli aynı aldatmacaya kapılırlar. Çok şükür bütün tiryakiler aptal değil de yalnızca kendilerini aptal yerine koyuyorlar. Sigara içen herkes kendi özel, kişisel aldatmacasına sahiptir. Bu yüzden olayı daha da anlaşılmaz bir hale getirecek kadar fazla tiryaki tipi vardır.
Bu kitabın ilk baskısından beri geçen beş yılın verdiği deneyimi ve sigara içmek konusunda her gün yeni bir şey öğrendiğimi düşündüğümde ilk baskıda yazdığım her şeyin hâlâ geçerli olduğuna hem seviniyor hem şaşırıyorum. Yıllar geçtikçe edindiğim bilgiyi tiryakilere en iyi şekilde aktarmak konusunda birçok deneyim kazandım. Her tiryakinin kolaylıkla bağımlılığından kurtulabileceğini ve sigarasızlıktan zevk bile alabileceğini tiryakiye anlatmayı başaramazsam bildiklerimin hiçbir anlamı kalmıyor ve çok üzülüyorum.
Sık sık “Kitabı bitirene kadar sigara içmeye devam edin diyorsunuz. Böylece tiryaki kitabı ya sonsuza dek okuyor yada hiç bitirmiyor. Bu yüzden o noktayı değiştirmelisiniz.” Şikayetini duyuyorum. Evet, mantıklı bir açıklama ama “Sigarayı hemen bırakın” dersem bazı tiryakiler kitabı okumaya bile başlamazlar.
İlk günlerimde bir tiryaki bana “Sizden yardım istediğim için sinirimden deli oluyorum. Güçlü bir iradem olduğunu biliyorum. Yaşamımın diğer her alanında söz sahibi benim. Bütün diğer tiryakiler irade yöntemiyle sigarayı bırakırken ben size gelmek zorunda kalıyorum” dedi ve devam etti: “Sigara içebilirsem sanırım tek başıma başarabilirim.”
Bu bir çelişki gibi geliyor ama adamın söylemek istediğini çok iyi anlıyorum. Sigarayı bırakmanın çok güç bir şey olduğuna inanırız. Zor durumlarda neye gereksinim duyarız? Küçük arkadaşımıza. Bir de ondan vazgeçmek bize daha da güç gelir. Yalnızca yerine getirilmesi zaten güç olan bir görevle karşı karşıya kalmaz aynı zamanda bu durumlarda normal olarak kullandığımız küçük desteğimizden de yoksun bırakılmış oluruz.
Bu adamla yaptığım görüşmeden çok sonra yöntemimin en iyi yanının işte bu sigara içmeye devam edin talimatı olduğunu anladım. Sigarayı bırakma sürecinden geçerken sigara içmeyi sürdürebilirsiniz. Kendinizi kuşkulardan ve korkulardan arındırdıktan sonra son sigaranızı söndürür, artık sigara içmeyen bir insan olmaktan mutluluk duymaya başlarsınız.
Zamanlama konusundaki önerimi ciddi bir şekilde sorgulamama neden olan tek bölüm bu bölümdür. İş yerinde bir stres halinde hemen sigaraya uzanıyorsanız sigarayı tatil zamanı bırakmanızı, rahat bir ortamdayken sigara içmekten hoşlanıyorsanız bunun tam tersini öneriyorum. Aslında işin en kolay yolu bu değil. En kolay yöntem bırakmak için en güç zamanı –sık sık toplum içinde bulunacağınız, stresli, sıkıntılı yada konsantre olmanız gereken bir zamanı- seçmektir. Kendinize en kötü durumlarda bile sigarasız kalarak yaşamdan zevk alabileceğinizi kanıtladığınız an diğer her durum çocuk oyuncağı gibi gelecektir. Size böyle bir şey önerirsem sigarayı bırakmaya kalkışır mısınız acaba?
Bununla ilgili bir benzetme yapmak istiyorum. Karımla birlikte sık sık yüzmeye gideriz. Havuza birlikte gittiğimiz halde çok nadir birlikte yüzeriz. O önce ayak parmaklarından birini suya sokar ve ancak yarım saat kadar sonra yüzmeye başlar Ben bu uzun işkenceye katlanamam. Su ne kadar soğuk olursa olsun sonunda içine gireceğimi bildiğim için işi kolaylaştırır, hemen dalarım. Ona kendini benim gibi hemen suya atmazsa belki hiç yüzemeyeceğini anlatmaya çalıştığımı varsayalım. Sonuç olarak yüzmekten vazgeçer. Sorunun ne olduğunu herhalde anlamışsınızdır.
Birçok tiryakinin zamanlama konusundaki önerimi kabus gibi gördükleri günü ertelemek için kullandıklarını biliyorum. Diğer bir düşüncem ise sigara içmenin avantajları bölümünde uyguladığım yöntemi uygulayarak “Uygun zamanı bulmak çok önemlidir. Bir sonraki bölümde size sigarayı bırakmanın en iyi zamanını açıklayacağım” demekti. Siz sayfayı çevirince yalnızca kocaman bir “şimdi” okuyacaktınız. Bu gerçekten en iyi yol olurdu ama uygular mıydınız?
Sigaranın en kurnaz yanı budur. Stres içinde olduğumuzda o anın sigarayı bırakmak için uygun olmadığına inanırsınız; stressiz bir zamanda ise sigarayı bırakmaya gerek duymazsınız.
Aşağıdaki soruları yanıtlayın.
İlk sigaranızı içtiğiniz zaman yaşamınızın geri kalan kısmını her gün, bütün gün, hiç durmaksızın sigara içerek geçirmeye gerçekten karar verdiniz mi?
TABİİ Kİ HAYIR!
Yaşamınızı gerisini her gün sürekli sigara içerek mi geçireceksiniz? TABİİ Kİ HAYIR!
Peki, ne zaman bırakacaksınız? Yarın? Önümüzdeki yıl? Ondan sonraki yıl?
Bağımlılık kazandığınızı fark ettiğinizden beri kendinize sorduğunuz soru bu değil midir? Bir gün uyanıp artık sigara içmek istemeyeceğinizi mi umuyorsunuz? Kendinizi aldatmayın. Ben otuz üç yıl boyunca böyle bir anı bekledim. Durdum. Uyuşturucu bağımlılığı giderek azalmaz, artar. Yarın daha kolay olacağını sanıyorsanız hâlâ kendinizi aldatıyorsunuz. Bugün başaramazsanız yarın neden daha kolay olsun ki? Ölümcül bir hastalığa yakalanana kadar bekleyecek misiniz? Bunun hiçbir anlamı yok.
Gerçekten tuzak zamanın şimdi uygun olmadığı –yarın daha kolay olacağı inancıdır. Hep büyük bir stres içinde olduğumuzu sanırız. Aslında bu doğru değildir. Yaşamımızın en büyük stresinden kurtulduk. Evden dışarı çıkarken vahşi hayvanların saldırısına uğramaktan korkmamız gerekmez. Çoğumuzun bir sonraki öğün ne yiyeceğimiz veya akşam nerede yatacağımız konusunda endişesi yoktur. Vahşi bir hayvanın yaşamını düşünün. Sığınağından çıkan bir tavşan kendini kızgın bir savaşın içinde bulur ve bu yaşamı boyunca böyle devam eder. Fakat tavşan bunun üstesinden gelir. Adrenali ve diğer hormonları vardır –tıptı bizim gibi. Her canlı varlık için yaşamın en stresli anları aslında çocukluk ve geçlik yıllarıdır. Yine de üç milyon yıl gelişme sonunda stresten kurtulmak için en iyi şekilde donatılmışızdır. Savaş başladığında beş yaşındaydım. Sürekli bombalanıyorduk ve ben iki yıl boyunca anne babamdan ayrı kaldım. Bana iyi davranmayan insanların yanında kalıyordum. Yaşamımın kötü bir devresiydi ama geçti. Bende yaşam boyu süren izler bıraktığına inanmıyorum, tam tersine bu sayede karakterimin güçlendiğini sanıyorum. Yaşamıma şöyle dönüp baktığımda bu lanet nesneye bağımlılık kazanmaktan başka bir başarısızlığımın olmadığını görüyorum.
Bir kaç yıl önce dağlar kadar derdim olduğunu sanırdım. İntihar etmenin eşiğindeydim –bir çatıdan atlayacak değildim ama sigaranın beni yakında öldüreceğine inanıyordum. Yaşam küçük arkadaşımla bu kadar tatsızsa onsuz hiç çekilmez diye düşünüyordum. İnsan kendisini fiziksel ve ruhsal açıdan zayıf hissettiğinde her şeyden daha çok etkilenir. Şimdi kendimi yine genç bir adam gibi hissediyorum. Bu değişikliğe neden olan bir tek şey var. Artık sigara içmiyorum.
‘Sağlık olmadan hiçbir şey olmaz’ klişe bir sözdür ama doğrudur. Eskiden spor hastaları sinirimi bozardır. Hayatta kendini zinde hissetmekten çok daha fazla şey olduğunu söyleyip dururdum –içki ve sigara gibi. Ne kadar saçma. Kendinizi fiziksel ve ruhsal açıdan güçlü hissettiğinizde iyi anların keyfini çıkarabilir kötü anlarla baş edebilirsiniz. Stresle sorumluluğu sık sık karıştırırız. Kendimizi güçlü hissetmediğimiz zaman sorumluluk stres olur. Bu dünyanın Richard Burton7ları fiziksel ve ruhsal açıdan güçlüdürler. Onlara zarar veren yaşamın stresi, iş dünyası, yaşları değil hayalden başka bir şey olmayan küçük arkadaşlarıdır. Ne yazık ki, bu nesneler onun ve diğer milyonlarca kişinin durumunda olduğu gibi insanı ölüme sürükler.
Olaya bir de şöyle bakın. Yaşamınızın sonuna dek bu tuzağın esiri olmamaya karar verdiniz. Kolay da olsa güç de olsa kendinizi bir zaman bu tuzaktan kurtarmanız gerekir. Sigara içmek ne bir alışkanlık nede bir zevktir. Bir uyuşturucu bağımlılığı ve hastalıktır. Yarın bırakmanın daha kolay değil daha güç olacağını saptadık. Zamanla kötüye giden bir hastalığı HEMEN tedavi etmek gerekir –yada elinizden geldiği kadar çabuk. Yaşamımızın her haftasının ne kadar çabuk gelip geçtiğini düşünseniz yeter, daha fazla bir şey söylemeye gerek yok. Üzerinizdeki gölge olmadan yaşamanın ne kadar zevkli olacağını bir düşünün. Söylediklerimin hepsine uyarsanız beş gün bile beklemenize gerek kalmaz. Son sigaranızı söndürdükten sonra yalnızca ne kadar kolay olduğunu düşünmeyecek, ZEVK ALACAKSINIZ!
